Artrose is de meest voorkomende aandoening van het houding- en bewegingsapparaat, waarbij de heup en de knie de vaakst getroffen locaties zijn. Kenmerkend is een langzaam en wisselend progressief verlies van gewrichtskraakbeen. Behalve kraakbeenverlies vinden ook veranderingen plaats van het subchondrale bot en treedt woekering van het bot aan de gewrichtsranden op in de vorm van osteofyten. Periodiek kan de synoviale membraan geprikkeld zijn, wat leidt tot gewrichtsontsteking.1 Deze symptomen versterken elkaar met een verdere progressie van artrose tot gevolg.2,3
De richtlijn bij knieartrose is duidelijk: oefentherapie (en educatie). Maar, veel mensen komen niet toe aan het belasten door pijn en stijfheid. Voor alle pijndempende interventies als injecties en andere pijnmedicatie is dit een veelbelovend alternatief.
Een groeiend probleem
Bij knieartrose ontstaan er problemen bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, zoals (trap)lopen, gaan zitten, opstaan en het aantrekken van sokken en schoenen. De stoornissen en beperkingen in dagelijkse activiteiten kunnen leiden tot beperkingen in de maatschappelijke participatie (o.a. werk, recreatie en/of sport).1
In 2015 waren er in Nederland naar schatting 546.100 mensen met artrose van de knie. Uitgaande van incidentiecijfers uit 2015, is het aantal nieuwe patiënten met knieartrose 52.800 (19.100 mannen en 33.700 vrouwen).1 Door een toenemende dubbele vergrijzing zullen deze aantallen alleen maar verder oplopen.
Effectieve behandeling
Recente onderzoeken tonen aan dat shockwave therapie pijn en stijfheid (gemeten met de VAS en WOMAC)4–12 bij knieartrose vermindert en het activiteitenniveau verbetert (gemeten met de WOMAC).4–8,10–12 Daarnaast is het aannemelijk dat shockwave therapie de gewrichtsmobiliteit vergroot (gemeten met een goniometer)4,6,10,13–17, het loopvermogen doet toenemen (gemeten met o.a. de 6MWT, 15 meter looptest en de timed up&go)4,14–18 en de maximale loopafstand en ADL activiteiten verbetert (gemeten met de Lequesne Index).6,8,12,13,18–20
Shockwave therapie is een niet-invasieve behandeling waarbij er een mechanische drukgolf wordt toegediend aan het weefsel. Grofweg zijn er twee soorten, namelijk gefocusseerde en radiale shockwaves. Hoewel beiden varianten effectief zijn bij knieartrose, heeft gefocusseerde shockwave een groter effect op pijn, functionaliteit en loopafstand.16 Vermoedelijk is dit omdat gefocusseerde shockwaves vele male krachtiger is dan radiale. Uit onderzoek blijkt bovendien dat een hogere intensiteit shockwave een grotere vermindering in pijn en een grotere verbetering van functionaliteit veroorzaakt.20
Fysiologische effecten
Shockwave therapie zorgt voor een toename van osteoblastische activiteit en daarmee voor een toename van de botmatrixafzetting.21–25 Dit verbetert de staat van het subchondraal bot en de homeostase in het gewricht. De progressie van artrose wordt hierdoor afgeremd.26,27 Het subchondraal bot is immers zeer belangrijk voor de voeding van het kraakbeen en heeft een belangrijke schokdempende functie. Een kleine verandering in de samenstelling van het subchondraal bot vergroot de belasting en slijtage van het kraakbeen aanzienlijk.2,3
Behandeling van artrose met shockwave therapie lijkt een veelbelovende nieuwe methode om de klachten van artrose te verminderen. Gezien de complementaire werking is, klinisch redenerend, een gecombineerde behandeling met elektromagnetische transductie therapie (EMTT) extra interessant.
EMTT is een behandeling met hoogenergetische magnetische pulsen. Deze impulsen hebben een hoge ossicilatiefrequentie en magnetische inductie waarmee fysiologische effecten worden opgewekt. Specifiek voor knieartrose is het relevant dat de behandeling met hoogenergetische magnetische pulsen anti-inflammatoire effecten in het menselijk synovium veroorzaakt.28–35 Dit kan een gewrichtsontsteking ten gevolge van prikkeling van het synoviaal membraam verminderen.
